ေနာက္ေဖးလမ္းၾကားထဲမွလိေမၼာ္ေရာင္လူသားမ်ားရဲ႕ဘဝ

ပလတ္စတစ္အမိႈက္မ်ား၊ စားႂကြင္းစားက်န္မ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေန႐ံု သာမက တိုက္နံရံမ်ားတြင္ပါ ျမင္မေကာင္းေအာင္ အမိႈက္မ်ား တြဲေလာင္းက်ေနၿပီး အနံ႔အသက္ ပါ ဆုိးရြားေသာ အိမ္ေနာက္ေဖး လမ္းၾကား တစ္ေနရာတြင္ ေဂၚ ျဖင့္ အမိႈက္မ်ားကို ဆြသူကဆြ၊ ညစ္ေပသည့္ အမိႈက္မ်ားကို ပံုးထဲထည့္၍ သိမ္းသူက သိမ္းျဖင့္ လႈပ္ရွားေနၾကသည္။

ဓာတ္ပုံ−နစ္ကီ

ယင္းေနာက္ေဖးလမ္းၾကား တြင္ သာမန္လူတစ္ေယာက္အဖို႔ ၾကာၾကာေနႏိုင္မည္မဟုတ္ေသာ္ လည္း လိေမၼာ္ေရာင္ အက်ႌဆင္ တူဝတ္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္သားမ်ား ကေတာ့ အနံ႔အသက္ဒဏ္ကို မမႈ သည့္အလား ေအးေဆးစြာပင္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ေဆာင္ေနသည္။

လမ္းေဘးတြင္ အမိႈက္မပစ္ ရဆိုေသာ္လည္း လမ္းသြားရင္း အမိႈက္တစ္စ ပစ္ခ်ခဲ့ပါက ယင္း အမိႈက္စကို လူတစ္စုက ေကာက္ ယူရွင္းလင္းသြားပါလိမ့္မည္။

စားႂကြင္းစားက်န္ အမိႈက္ မ်ား ျပည့္လွ်ံေနသည့္ အမိႈက္ပံုး မ်ားေဘးမွ ျဖတ္သြားမိလွ်င္ပင္ ႏွာေခါင္း႐ံႈ႕ အသက္ေအာင့္၍ သြားလာမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း လူ တစ္စုက မညည္းမညဴ ကိုင္ တြယ္ သိမ္းဆည္းေပးမည္ျဖစ္ သည္။

အိမ္ျပန္ေရာက္ခ်ိန္ စားႂကြင္း စားက်န္အမိႈက္ျဖစ္ေစ၊ ပလတ္ စတစ္အမိႈက္မ်ားျဖစ္ေစ ေနအိမ္ အေပၚထပ္မွ ေနာက္ေဖးလမ္း ၾကားသို႔ အလြယ္တကူ ပစ္ခ်မိ မည္ျဖစ္ၿပီး ဟိုိအခန္း သည္တစ္ ခန္းမ်ားက ပစ္ခ်ေသာ အမိႈက္မ်ားျဖင့္ တစ္စထက္တစ္စ စုပံုလာ သည့္ အမိႈက္မ်ားကိုလည္း၎တို႔ကပင္ မရြံမရွာ ရွင္းလင္းေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။

ယင္းလူတစ္စုသည္ လိေမၼာ္ ေရာင္လုပ္သားမ်ားဟု ေခၚသည့္ သန္႔ရွင္းေရးဝန္ထမ္းမ်ားပင္ ျဖစ္ သည္။

ျပည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ ၏ တာဝန္သည္ ေနအိမ္မွထြက္ရွိ သည့္ အမိႈက္မ်ားကို စနစ္တက် ထုပ္ပိုး၍ လမး္ထိပ္ရွိ အမိႈက္ပံုး သို႔ စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ရမည့္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕သည္ ႀကံဳသလို စြန္႔ပစ္ျခင္းေၾကာင့္ အမိႈက္စမ်ား၊ ဆိုးရြားသည့္အနံ႔ အသက္မ်ားႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ ႀကီးမွာ အက်ည္းတန္ေနပါသည္။

ယင္းအမိႈက္မ်ားကို ရွင္း လင္းေရး တာဝန္ယူထားသည့္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္သားမ်ား သည္ လမ္းႀကိဳလမ္းၾကားမ်ားႏွင့္ လမ္းမမ်ားက စည္းကမ္းမဲ့အမိႈက္မ်ား ရွင္းလင္းသိမ္းဆည္းျခင္း၊ ေန အိမ္မ်ားမွ ေန႔စဥ္ထြက္ရွိသည့္ အမိႈက္မ်ား သိမ္းဆည္းျခင္း၊ ေနာက္ဆံုး အမိႈက္ပံုသို႔ စြန္႔႔ပစ္ ျခင္းမ်ားကို ေန႔ဆိုင္း၊ ညဆိုင္းခြဲ ကာ ပံုမွန္ျပဳ လုပ္ရသကဲ့သို႔ စီမံ ခ်က္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ရသည့္ ေနာက္ေဖးလမ္းၾကား အမိႈက္ရွင္း လင္းျခင္း၊ ေရစီးေရလာေကာင္း မြန္ေရးမ်ားတြင္လည္း ပါဝင္လုပ္ ေဆာင္ရသည္။

ပံုမွန္လုပ္ေဆာင္ေနက် ဝတၱရားမ်ားျဖစ္သည့္အမိႈက္လွည္း ျခင္း၊ သိမ္းဆည္းျခင္းတို႔ကို ျပဳ လုပ္ရသည္မွာ လြယ္ကူေသာ္ လည္း ညစ္ပတ္နံေစာ္ေနသည့္ ေျမာင္းအတြင္းႏွင့္ ေနာက္ေဖး လမ္းၾကားတြင္ေတာ့ သူတို႔သည္ လည္း သာမန္လူသားမ်ားျဖစ္၍ မသက္သာေပ။

‘‘ေနာက္ေဖးလမ္းၾကားေတြ ဆို အမိႈက္ေတြက နည္းတာ မဟုတ္ဘူး။ ညစ္ပတ္ေသးတယ္။ တစ္ခါဆို အမိႈက္ထုႀကီးက ဒူး အထိေတာင္ရွိတယ္။ အဲဒါေတြ ကို ခက္ရင္းနဲ႔ဆြၿပီးေတာ့ ရွင္းခဲ့ရ တယ္’’ဟု ေနာက္ေဖးလမ္းၾကား အမိႈက္ရွင္းလင္းေရးကို လုပ္ သက္သံုးႏွစ္နီးပါး ျဖတ္သန္းခဲ့ သည့္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္သား ကိုသန္းစိုးဦးက ေျပာသည္။

ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္ သန္႔ရွင္း ေရးလုပ္သား ကိုသန္းစိုးဦးသည္ လည္း ပံုမွန္တာဝန္ျဖစ္သည့္ အမိႈက္သိမ္းဆည္းေရးတာဝန္ မ်ားကို ညဘက္တြင္ညဆိုင္း အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ရသည့္အျပင္ ေနာက္ေဖးလမ္းၾကား အမိႈက္ရွင္း လင္းေရး၊ ေရစီးေရလာေကာင္း မြန္ေရး စီမံခ်က္မ်ားတြင္လည္း ပါဝင္လုပ္ကိုင္ရသည္။

အသက္ (၃၀)အရြယ္ ကိုသန္းစိုးဦးအတြက္ တစ္ခါတစ္ ရံ မိလႅာပိုက္ ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈေၾကာင့္ အညစ္အေၾကးေတြ ႐ုတ္တရက္ ထြက္လာခ်ိန္ နံေစာ္ေနသည့္ အမိႈက္မ်ားေၾကာင့္ စိတ္႐ႈပ္ရ သည့္အခ်ိန္မ်ားတြင္ ယခုလုပ္ ကိုင္ေနသည့္ အလုပ္ကို စြန္႔ခြာ ခ်င္စိတ္မ်ဳိး ျဖစ္မိသည္။ သို႔ေသာ္ စည္ပင္ဝန္ထမ္းတစ္ဦးအတြက္ ေနထိုင္ေရးႏွင့္က်န္းမာေရးေစာင့္ ေရွာက္မႈမ်ား ခံစားခြင့္က မိသားစု အတြက္ အေတာ္အဆင္ေျပလွ သည္။ ကိုသန္းစိုးဦး၏ဇနီးသည္ လည္း စည္ပင္ဝန္ထမ္းျဖစ္ၿပီး ၎တို႔တြင္ သားသမီးႏွစ္ဦးရွိ သည္။ လုပ္ခလစာမွာ တစ္ရက္ လွ်င္ ၃,၆၀၀ က်ပ္ႏႈန္း ရွင္းေပး သျဖင့္ စားဝတ္ေနေရးလည္း အဆင္ေျပသည္ဟုဆိုသည္။

‘‘တခ်ဳိ႕အိမ္ေတြဆို မိလႅာ ပိုက္ေတြက မျပင္ထားေတာ့ ေရ ေလာင္းခ်တဲ့အခ်ိန္ ေဝါခနဲဆို က်လာၿပီး သန္႔ရွင္းေရးလုပ္သား ေတြကို စင္ကုန္ေရာ။ တစ္ခါဆို ေအာက္မွာရွင္းေနတုန္း အေပၚ ကေန အမိႈက္ထုပ္က ဘုတ္ဆို က်လာတာရွိေသးတယ္’’ ဟု ကိုသန္းစိုးဦးက ေျပာသည္။

လိေမၼာ္ေရာင္သန္႔ရွင္းေရး လုပ္သားမ်ား ႀကံဳေတြ႕ရသည့္ အႏၲရာယ္တစ္ခုသည္ ထိရွႏုိင္ သည့္ ဖန္စ၊ မွန္ကြဲစ၊ ပုလင္းကြဲစ မ်ား ပင္ျဖစ္သည္။ အမိႈက္စြန္႔ပစ္ ရာတြင္ အခ်ဳိ႕ေနအိမ္မ်ားမွ ကြဲရွ ထားသည့္ပစၥည္းမ်ားကို ႀကံဳ သလို စြန္႔ပစ္သည့္အတြက္ အမိႈက္သိမ္းဆည္းရာတြင္ မသိ ဘဲ ကိုင္မိရာက ထိခိုက္မႈမ်ား ႀကံဳ ေတြ႕ရသည္ဟုဆိုသည္။

‘‘တခ်ဳိ႕ေတြက ပုလင္းကြဲ ေတြကို ဒီတိုင္းပစ္ေတာ့ အမိႈက္ ကိုင္ရင္း မျမင္ဘဲ လက္နဲ႔ကိုင္ လိုက္လို႔ ရွသြားတာမ်ဳိး ႀကံဳရ တယ္’’ ဟု ကိုသန္းစိုးဦးက ေျပာ သည္။ထို႔အျပင္ ေနာက္ေဖးလမ္း ၾကားအမိႈက္မ်ား၊ စြန္႔ပစ္အမိႈက္ မ်ားကို အၿမဲတေစ ထိေတြ႕ေနရ သည့္ လိေမၼာ္ေရာင္လုပ္သားမ်ား အေနျဖင့္ ေရာဂါဘယမ်ား လည္း ႀကံဳေတြ႕ႏိုင္ေသးသည္။

ေျမာင္းေဖာ္သူ၊ သန္႔ရွင္း ေရးလုပ္သူ စည္ပင္ဝန္ထမ္းမ်ား အေနျဖင့္ Leptospirosis ဟုေခၚ ေသာ ႂကြက္ေသးမွျဖစ္ပြား ရရွိ သည့္ အသည္းေရာင္ေရာဂါမ်ား၊ ဝမ္းပ်က္ ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားႏုိင္ျခင္းကို သထိထားရ မည္ျဖစ္သည္။

‘‘သူတုိ႔က မသန္႔တာေတြနဲ႔ ထိေတြ႕ရေတာ့ အေရျပားေရာဂါ ေတြလည္း သတိရွိရမယ္။ အဓိက ကေတာ့ Personal Safety ရွိဖို႔ ပဲ။ ျမန္မာျပည္မွာလုပ္ေနၾကတာ အႏၲရာယ္မ်ားတယ္။ ဒီအတိုင္းကုိ ခ်ေနၾကတာ။ ၿပီးေတာ့ အမိႈက္ သိမ္းတဲ့သူေတြလည္း တခ်ဳိ႕ တေလ အပ္စူးမိတာမ်ဳိးမျဖစ္ ေအာင္ လက္အိတ္ဝတ္ဖို႔၊ လက္ အိတ္ဆိုတာမွာလည္း ၿပီးၿပီးေရာ မဟုတ္ဘဲ သတ္မွတ္ခ်က္ရွိတဲ့ အထူလိုမ်ဳိး ကာကြယ္ေရးဝတ္စံု ေတြ သံုးစြဲရမွာပါ’’ဟု အေထြေထြ ေရာဂါကုဆရာဝန္ ေဒါက္တာ ေက်ာ္သက္စိုးက ေျပာသည္။

ထို႔အျပင္ ေန႔စဥ္ အမိႈက္ သ႐ုိက္မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ေနရ သျဖင့္ အဆုတ္ကို ဒုကၡေပးႏိုင္ ျခင္း၊ ဝမ္းကိုက္ေရာဂါ၊ ဝမ္းပ်က္ ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါတို႔အျပင္ အူ ေရာင္ငန္းဖ်ား (တိုက္ဖြိဳက္)ေရာ ဂါႏွင့္ အေရျပားေရာဂါမ်ား ျဖစ္ ေပၚႏုိင္သည္ဟု ဆရာဝန္ႀကီးမ်ား က ဆုိသည္။

‘‘သူတို႔မွာ ေရာဂါရဖို႔ ျဖစ္ ႏိုင္ေျခ အမ်ားႀကီးရွိတာေပါ့။ ဒါ ေၾကာင့္ အလုပ္လုပ္ကိုင္တဲ့အခါ မွာ Mask တပ္ရမယ္။ လက္အိပ္ ကို တံေတာင္ဆစ္ထိ စြပ္ထားရ မယ္။ ဘြတ္ဖိနပ္စီးရမယ္။ အလုပ္ၿပီးရင္လည္း တစ္ကိုယ္ လံုးကို ဆပ္ျပာတိုက္ၿပီး ေဆး ေၾကာရမယ္။ ေဆး႐ံုအမိႈက္ သ႐ိုက္ကို သြားကိုင္လို႔ အပ္စူးမိ ၿပီး အိတ္ခ်္အိုင္ဗီလိုမ်ဳိးေတြလည္း ရႏိုင္ေသးတယ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ ကာကြယ္ေဆးလိုမ်ဳိး ခ်က္ခ်င္း ထုိးရမယ္’’ဟု ေဒါက္တာဘေရႊ က အႀကံျပဳသည္။

လက္ရွိတြင္ စည္ပင္သာ ယာေရးေကာ္မတီ၊ က်န္းမာေရး ဌာနအေနျဖင့္ စည္ပင္သာယာ ေရးဝန္ထမ္းမ်ား အားလံုးကို ဖ်ား နာမႈအပါအဝင္ အေျခခံက်န္းမာ ေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား ေပးေန ၿပီး ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးမ်ားပါ ထုိးႏွံေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီ၊ က်န္းမာေရးဌာန ေခတၱဌာနမွဴး ေဒါက္တာသန္း သန္းလြင္က ရွင္းျပသည္။

‘‘စည္ပင္ဝန္ထမ္းေတြ အ ကုန္လံုးကို အလ်ဥ္းသင့္ရင္ သင့္ သလို ေပးပါတယ္။ ေျမာင္းေဖာ္ တဲ့သူေတြ၊ သန္႔ရွင္းေရးဝန္ထမ္း ေတြ၊ ပန္းဥယ်ာဥ္အားကစားဝန္ ထမ္းေတြ၊ တိေမြးကုဝန္ထမ္းေတြ နဲ႔ စည္ပင္လက္ေအာက္က ဝန္ ထမ္းေတြ အကုန္ပါတယ္။ အ သည္းေရာင္အသားဝါဘီပိုး ကာ ကြယ္ေဆးလည္း ထုိးႏွံေပးတယ္။ ဒါေတြကို ခ႐ိုင္အလိုက္ အလွည့္ က် လုပ္ေနတာပါ။ ၿပီးေတာ့ Mobile Clinic ဖြင့္ၿပီးေတာ့ စည္ ပင္ေကာ္မတီဝင္ ဝန္ထမ္းေတြကို က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ေပးေနပါတယ္’’ဟု ၎ကဆို သည္။

ျမင္မေကာင္းသည့္ အမိႈက္ မ်ားကို ရပ္ကြက္အားျဖင့္ ကိုယ္ ထူကိုယ္ထ ရွင္းလင္းေသာ္လည္း အေရးယူမႈအပိုင္း အားနည္း သည့္အျပင္ စည္းကမ္းမဲ့သူမ်ား ေၾကာင့္ အမိႈက္မ်ား ျပန္လည္ပစ္ ခ်ၿမဲျဖစ္၍ စည္းကမ္းမဲ့အမိႈက္ မပစ္ေရး၊ အမိႈက္စို၊ အမိႈက္ ေျခာက္ ခြဲျခားစြန္႔ပစ္ေရးအတြက္ ပညာေပးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ လမ္းေဘးဝဲယာမ်ား လမ္းမတန္း မ်ားတြင္ အမိႈက္ပံုးမ်ား၊ အမိႈက္ ကန္မ်ား ထားရွိေပးေသာ္လည္း စည္းကမ္းမဲ့စြန္႔ပစ္မႈမ်ား ရွိေန ေသးသည့္အျပင္ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္သားႀကီးမ်ား အားႀကိဳးမာန္ တက္ ရွင္းလင္းေပးခဲ့သည့္ ေနာက္ေဖးလမ္းၾကားမ်ား ေျမာင္း မ်ားတြင္ အမိႈက္မ်ားက ျပန္လည္ ေနရာယူမႈမ်ား ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။

ယင္းအတြက္ အမိႈက္ကို စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ေရး၊ အမိႈက္စို၊ အမိႈက္ေျခာက္ ခြဲျခား၍ သတ္မွတ္ အမိႈက္ပံုးမ်ား၊ ကန္မ်ားသို႔ အေရာက္ပစ္ေပးရန္ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္သားမ်ားက လိုလားၾက သည္။

အမိႈက္သိမ္းဆည္းမႈ၊ ရွင္း လင္းမႈတို႔သည္ စည္ပင္ႏွင့္သက္ ဆိုင္သည္ဆိုေသာ္လည္း ျပည္သူ မ်ားကိုယ္တိုင္ ေျပာင္းလဲကာ ႀကံဳ သလို အမိႈက္စြန္႔ပစ္ျခင္းမျပဳဘဲ စနစ္တက် အမိႈက္စြန္႔ပစ္ျခင္းျဖင့္ ပူးေပါင္းပါဝင္သင့္ၿပီး သို႔မွသာ အမိႈက္ကင္းစင္ၿပီး သန္႔ရွင္းလွပ သည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ ျဖစ္လာ မည္။

‘‘အမိႈက္ပံုးထားေပးထားေပ မယ့္ ပံုးထဲမထည့္ဘဲ ေဘးမွာပံု ထားခဲ့တယ္။ အမိႈက္က ကန္ထဲ မွာမရွိဘူး။ ကန္ပတ္ပတ္လည္မွာ ခ်ည္းပဲ။ နံလို႔ဆုိၿပီး အထဲကို မထည့္ဘဲ အျပင္မွာပဲ ပံုခဲ့ၾက တယ္။ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အမိႈက္ ကန္ေတြမွာလာၿပီး စြန္႔ပစ္ေပးေစ ခ်င္တယ္’’ဟု ကိုသန္းစိုးဦးက ေျပာသည္။