စာနယ္ဇင္းအလုပ္သည္ရာဇဝတ္မႈမဟုတ္

သတင္းေထာက္သံုးဦးကို ၾသဂုတ္ ၁၈ ရက္က ရံုးထုတ္စဥ္ျမင္ရစဥ္ (ဓာတ္ပံု-ေမာင္တာ)

‘စာနယ္ဇင္းအလုပ္သည္ ရာဇဝတ္မႈမဟုတ္’ဟူေသာ တီရွပ္အျဖဴ ေရာင္ဝတ္ဆင္ထားသည့္ လူငယ္ အခ်ိဳ႕ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လမ္းမမ်ား ေပၚတြင္ ေတြ႕ေနရသည္။ ‘စာနယ္ ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ရွိရမည္’ဟူ ေသာ အနီေရာင္စာလံုးခပ္ႀကီးႀကီး ပင္ ပါေသးသည္။ 


ထိုတီရွပ္၏ အဓိပၸာယ္သည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႏွင့္ မုိင္ ေပါင္းရာေက်ာ္ကြာေဝးသည့္ သီ ေပါၿမိဳ႕နယ္တြင္ အမႈရင္ဆုိင္ေနရ သည့္ သတင္းသမားသံုးဦးကို ရည္ ၫႊန္းသည္။ ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္ လုပ္ရင္း အိမ္ျပန္မေရာက္ႏုိင္ခဲ့ သည့္ သတင္းသမားသံုးဦးအ တြက္ ျဖစ္သည္။

ျပစ္မႈထင္ရွား၍ တရား႐ံုးက သာ စီရင္ခ်က္ခ်ပါက လာမည့္ ၂ ႏွစ္မွ သံုးႏွစ္အထိ သူတုိ႔သည္ အိမ္ အျပန္လမ္းႏွင့္ ေဝးေနဦးမည္ျဖစ္သည္။

‘‘ဒါၾကည့္ သတင္းေထာက္ လုပ္လုိ႔ ငါလက္ထိတ္နဲ႔။ ဒါဒီမိုက ေရစီလုိ႔ေျပာလုိ႔ရမလား’’

သံႀကိဳးႏွင့္ ခ်ည္ထားေသာ သတင္းေထာက္သံုးဦး၏ပံုႏွင့္အ တူ တီရွပ္ေနာက္ေက်ာတြင္ စာလံုးမည္းႀကီးႏွင့္ ႐ိုက္ႏွိပ္ထားေသာ သတင္းေထာက္ လဝီဝမ္၏ ေမး ခြန္းထုတ္မႈျဖစ္သည္။

ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း သီေပါၿမိဳ႕ရွိ ၿမိဳ႕နယ္တရား႐ံုးပင္မ အေဆာက္အအံု၏ ေနာက္ေက်ာ ဘက္ သံဆန္ခါမ်ားအလံုအျပည့္ ကာရံထားေသာ အခန္းက်ဥ္းေလး အတြင္း အမ်ိဳးသားတစ္စုရွိေနၾက သည္။ အမ်ိဳးသားေျခာက္ဦးသည္ ေန႔လယ္စာစားရန္ ထမင္းဘူး ကိုယ္စီျဖင့္ရွိေနၿပီး ၿခံဝင္းအျပင္ ဘက္ရွိ လူအခ်ိဳ႕ႏွင့္ အျပန္အလွန္ စကားေျပာဆုိေနသည္။

‘‘သတင္းေထာက္က သတင္းေထာက္အလုပ္လုပ္တာပဲ။ ကြၽန္ ေတာ္အၿမဲတမ္း ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ခံယူထားတာက ငါဟာ Conflict Reporter (ပဋိပကၡသတင္းမ်ား ေရးသားေသာ သတင္းေထာက္) ပဲ။ တုိက္ပြဲျဖစ္တာတုိ႔၊ အဓိက ႐ုဏ္းျဖစ္တာတို႔ဆုိရင္ ႐ံုးမွာဆို ကြၽန္ေတာ္က အဓိကပဲ။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္လုပ္သင့္တာကို လုပ္တယ္’’

ကိုလုိနီေခတ္က အဂၤလိပ္တုိ႔ ေရးဆြဲခဲ့သည့္ မတရားအသင္း အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၇(၁)ျဖင့္ ဒီမိုက ေရစီေခတ္တြင္ အမႈဖြင့္ဖမ္းဆီးခံ ထားရသည့္ ဧရာဝတီသတင္းဌာန မွ အႀကီးတန္းသတင္းေထာက္ လဝီဝမ္က တရား႐ံုးအျပင္ဘက္ရွိ သူ၏ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္သတင္း သမားအခ်ိဳ႕ကို ေျပာျပေနျခင္းျဖစ္ သည္။ မြန္တုိင္းရင္းသားတစ္ဦး ျဖစ္သည့္ ကိုလဝီဝမ္သည္ ဧရာ ဝတီသတင္းဌာနတြင္ တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ေနသည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုေက်ာ္ၾကာျမင့္ေနၿပီျဖစ္ၿပီး ပဋိ ပကၡႏွင့္ အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္စဥ္မ်ား ကို အဓိကတာဝန္ယူေရးသားေန သည့္ ဝါရင့္သတင္းေထာက္တစ္ ဦးလည္းျဖစ္သည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ဇြန္လ ၂၆ ရက္က ကိုလဝီဝမ္ႏွင့္ ဒီဗီဘီသတင္းဌာန မွ အႀကီးတန္းသတင္းေထာက္ ဦးေအးႏိုင္၊ သတင္းေထာက္ ဦးျပည့္ဘုန္းေအာင္တုိ႔သည္ ရွမ္း ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း နမ့္ဆန္ၿမိဳ႕ နယ္အတြင္း တအာင္း (ပေလာင္) လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ (TNLA)က ျပဳလုပ္သည့္ မူးယစ္ေဆးဝါးမီး႐ႈိ႕ ဖ်က္ဆီးပြဲသို႔ သတင္းသြားယူခဲ့ၾက ၿပီး အျပန္လမ္းတြင္ တပ္မေတာ္၏ ဖမ္းဆီးျခင္းခံခဲ့ရသည္။ သတင္းေထာက္မ်ားကို ႏွစ္ရက္ၾကာဖမ္း ဆီးထားခ့ဲၿပီးေနာက္ တပ္မေတာ္၊ ေျချမန္တပ္ရင္း (၅၀၃)၊ သီေပါမွ တပ္ေရးဗိုလ္ႀကီး၊ ဗိုလ္သက္ႏိုင္ဦး က တရားလိုျပဳလုပ္ကာ မတရား အသင္းအက္ဥပေဒပုဒ္မ ၁၇(၁) ျဖင့္ အမႈဖြင့္တရားစြဲဆုိခဲ့သည္။ လက္ရွိတြင္ ကိုလဝီဝမ္အပါအဝင္ သတင္းသမားသံုးဦးသည္ မတရား အသင္းဥပေဒပုဒ္မ ၁၇(၁)ျဖင့္ အမႈဖြင့္ဖမ္းဆီးခံထားရၿပီး သီေပါ အက်ဥ္းေထာင္၌ ထိန္းသိမ္းခံထား ၍ အိမ္ျပန္မေရာက္သည္မွာ ရက္ ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီ။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိရန္ ႀကိဳးပမ္းေန ခ်ိန္တြင္ တပ္မေတာ္က သတင္း မီဒီယာသမားမ်ားကို မတရားအ သင္းဆက္သြယ္မႈျဖင့္ စြပ္စြဲကာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အမႈဖြင့္ဖမ္းဆီး ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယခင္က တပ္ မေတာ္က သတင္းမီဒီယာသမား မ်ားကို ႀကီးေလးသည့္ျပစ္ဒဏ္ မ်ား ခ်မွတ္ႏုိင္သည့္ အျခားဥပေဒ ပုဒ္မမ်ားျဖင့္ အမႈဖြင့္တရားစြဲဆုိမႈ မ်ား ရွိခဲ့ေသာ္လည္း မတရားအ သင္းဥပေဒပုဒ္မ ၁၇(၁)ျဖင့္ အမႈ ဖြင့္တရားစြဲဆုိျခင္းမွာမူ ယခုအ ႀကိမ္သည္ ပထမဆံုးျဖစ္သည္။

အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေခတ္ ၁၉၀၈ တြင္ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ ၁၉၀၈ မတရားအသင္းအက္ဥပေဒ သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ၾကာ ျမင့္သည့္အခ်ိန္အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္ အသက္ဝင္ေနဆဲဥပေဒတစ္ ခုျဖစ္သည္။ အဆုိပါဥပေဒကို ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ က်ဴးေက်ာ္သိမ္း ပိုက္ထားသည့္ အဂၤလိပ္တုိ႔က သူ တုိ႔ကို ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ရန္ ႀကိဳး ပမ္းသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားကို ႏွိပ္ကြပ္ရန္ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းခဲ့သည္ ဟု ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားက မွတ္ယူၾကသည္။ သို႔ေသာ္ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္အတူ ျပည္တြင္း စစ္ပါ အေမြရခဲ့သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ အစိုးရ မ်ားက အဆုိပါဥပေဒကို ပယ္ဖ်က္ျခင္းမျပဳဘဲ ကိုင္စြဲအသံုးျပဳခဲ့ၿပီး ယခုအခါ သတင္းသမားမ်ားကိုပါ မတရားအသင္းအက္ဥပေဒျဖင့္ အမႈဖြင့္တရားစြဲဆိုလာျခင္းျဖစ္ သည္။

ယခုကဲ့သို႔ သတင္းေထာက္ မ်ား မတရားအသင္းအက္ဥပေဒ ျဖင့္ အမႈဖြင့္ဖမ္းဆီးခံရျခင္းသည္ သတင္းမီဒီယာဥပေဒ၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္သလို စာနယ္ဇင္း လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အျမင့္ဆံုးအဖြဲ႕ အစည္းျဖစ္သည့္ သတင္းမီဒီယာ ေကာင္စီက သတင္းမီဒီယာသမား မ်ားအေပၚ အကာအကြယ္ေပးႏုိင္ မႈ အားနည္းျခင္းေၾကာင့္လည္းျဖစ္ ေၾကာင္း သတင္းစာဆရာအခ်ိဳ႕က သံုးသပ္သည္။

‘‘ဒီဖမ္းဆီးမႈဟာ ကြၽန္ေတာ္ တုိ႔ သတင္းမီဒီယာေလာကတစ္ခု လံုးကို ၿခိမ္းေျခာက္လိုက္တာပဲ’’ဟု Myanmar Now သတင္းဌာန အယ္ ဒီတာခ်ဳပ္ ကိုေဆြဝင္းက ေျပာသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စတင္လုပ္ ေဆာင္ေနခ်ိန္မွ ယေန႔အခ်ိိန္ထိ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္မႈ တုိး တက္လာသည္ဟု ခံစားခဲ့ရသမွ် ယခုျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ေနာက္ျပန္ ဆုတ္သြားသည္ဟု ခံစားရေၾကာင္း နမ့္ဆန္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း သတင္း ေထာက္မ်ား ဖမ္းဆီးအမႈဖြင့္ခံရၿပီး တစ္ရက္အၾကာ ဇြန္လ ၂၉ ရက္ တြင္ ကိုေဆြဝင္းက 7Day News အား ေျပာသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၄ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္တြင္ ျပ႒ာန္း ခဲ့သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ သတင္းမီဒီ ယာဥပေဒအရ သတင္းေထာက္ မ်ားအေနျဖင့္ စစ္မက္ျဖစ္ပြားရာ ေဒသမ်ားသို႔ သြားေရာက္သတင္း ယူခြင့္ရွိေၾကာင္း ျပ႒ာန္းထားသည္။ ထုိ႔အျပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မ်ား တြင္ သတင္းမီဒီယာကို ေပါင္းကူး အျဖစ္ အဖြဲ႕အစည္းအားလံုးက အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ္လည္း သတင္းရယူႏုိင္ရန္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕တစ္ခုထံ သြားေရာက္ခဲ့သည့္ သတင္းေထာက္မ်ားကို တပ္ မေတာ္က ယခုကဲ့သို႔ ဖမ္းဆီးတရားစြဲဆုိမႈသည္ သေဘာထားမႀကီးရာ က်ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္း မီဒီယာေကာင္စီအဖြဲ႕ဝင္တစ္ဦး ျဖစ္သလို သတင္းစာပညာသင္ တန္းဆရာတစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဦးျမင့္ ေက်ာ္က ေျပသည္။

‘‘ကြၽန္ေတာ့္အျမင္မွာေတာ့ ဒါက လံုးဝမဖမ္းသင့္ဘူး၊ မျဖစ္ သင့္ဘူး’’ဟု ဦးျမင့္ေက်ာ္က ေျပာ သည္။

‘‘ဘယ္သူ႔ကိုမွ ေကာင္းက်ိဳး မျဖစ္ေစဘူး’’ဟု ၎က ဆက္ေျပာ သည္။တအာင္း (ပေလာင္) လက္ နက္ကိုင္အဖြဲ႕ (TNLA)သည္ ရွမ္း ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ အေျခ စိုက္လႈပ္ရွားေနၿပီး ၂၀၁၂ ဝန္း က်င္ကစတင္ကာ တပ္မေတာ္ႏွင့္ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားေနသည့္ လက္ နက္ကိုင္အဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၆ ႏွစ္ကုန္တြင္ TNLA ႏွွင့္ အျခားတုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အခ်ိဳ႕ ပူးေပါင္းပါဝင္သည့္ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္ အဖြဲ႕ႏွင့္ တပ္မေတာ္ၾကား ရွမ္း ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ တိုက္ပြဲ မ်ား အျပင္းအထန္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အဆုိပါ တိုက္ပြဲမ်ားအတြင္း ႏွစ္ ဖက္ထိခိုက္က်ဆံုးမႈ မ်ားျပားခဲ့ သလို အရပ္သားအခ်ိဳ႕ ေသဆံုးမႈ မ်ား၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ နယ္စပ္ကုန္ သြယ္ေရး၏ အဓိကလမ္းေၾကာင္း ျဖစ္သည့္ မႏၲေလး-မူဆယ္နယ္ စပ္ ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္း ယာယီျပတ္ေတာက္သည္အထိ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၂၀၁၆ ဒီဇင္ဘာတြင္ TNLA အပါအဝင္ လက္နက္္ကိုင္အဖြဲ႕သံုးဖြဲ႕ကို မတရားအသင္းအျဖစ္ ရွမ္းျပည္ နယ္လႊတ္ေတာ္က သတ္မွတ္ခဲ့ သည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ ေတာ္တြင္ TNLA အပါအဝင္ လက္နက္ကိုင္သံုးဖြဲ႕ကို မတရားအသင္း အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ျခင္းမရွိေပ။

TNLA ႏွင့္ တပ္မေတာ္ၾကား တိုက္ပြဲမ်ား ရပ္တန္႔ျခင္းမရွိေသး ဘဲ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ မၾကာခဏျဖစ္ ပြားေနဆဲျဖစ္သလို ၿပီးခဲ့သည့္ကာ လတစ္ေလွ်ာက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္လည္း တပ္ မေတာ္က TNLA ကို အသိအမွတ္ ျပဳခဲ့ျခင္းမရွိဘဲ ေသာင္းက်န္သူအ ျဖစ္သာ ဆက္တုိက္ေခၚေဝၚသံုးစြဲခဲ့သည္။ ထိုသို႔ တပ္မေတာ္ႏွင့္ TNLA ၾကား တင္းမာမႈျမင့္တက္ေနခ်ိန္ တြင္ TNLA က ျပဳလုပ္သည့္ မူး ယစ္ေဆးဝါးမီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးသည့္ အခမ္းအနားသို႔ သြားေရာက္ သတင္းယူခဲ့သည့္ သတင္းေထာက္ သံုးဦးကုိ မတရားအသင္းႏွင့္ ဆက္သြယ္သည္ဟုဆုိကာ ဖမ္းဆီးခဲ့ ျခင္းျဖစ္၏။

၎တုိ႔ကို ဖမ္းဆီးခဲ့ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အၾကမ္းဖက္ေသာင္း က်န္းသူအဖြဲ႕ႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူမ်ားကို ဖမ္းဆီး ထားသည္ဟု တပ္မေတာ္ကာ ကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္႐ံုးက ဇြန္္လ ၂၆ ရက္တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ မည္သည့္အခ်က္အ လက္မွ် ထုတ္ျပန္ျခင္းမရွိေပ။

သတင္းသမားမ်ားအား မတရားအသင္းဥပေဒျဖင့္ သီေပါတရား႐ံုးသို႔ တရားစြဲဆိုရာတြင္ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားအေနျဖင့္ မဟုတ္ဘဲ ေျချမန္တပ္ရင္း (၅၀၃)၊ သီေပါမွ တပ္ေရးဗိုလ္ႀကီး ဗိုလ္သက္ႏုိင္ဦးက တစ္ဦးတည္းအေနျဖင့္ တရားလုိျပဳလုပ္ကာ တရားစြဲဆိုျခင္းျဖစ္သည္ဟု သီေပါၿမိဳ႕ နယ္တရားသူႀကီးက ေျပာၾကား သည္။

ဩဂုတ္ ၁၈ ရက္က သီေပါ ၿမိဳ႕နယ္တရား႐ံုးအတြင္း အမႈႈစစ္ ေဆးရာတြင္ တရားလုိျပသက္ ေသအျဖစ္ လာေရာက္ထြက္ဆုိခဲ့ သည့္ ခမရ (၅၀၆)မွ ဗိုလ္မွဴး ျမတ္ေမာ္ေအာင္ကို တရား႐ံုးမွ အထြက္တြင္ သတင္းသမားမ်ား အား မတရားအသင္းအက္ဥပေဒ ျဖင့္ ဖမ္းဆီးအႈဖြင့္ထားျခင္းႏွင့္ပတ္ သက္၍ တစ္စံုတစ္ခု ေမးျမန္းရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ရာ ၎က မည္သို႔မွ တုံ႔ ျပန္ေျပာၾကားျခင္းမျပဳဘဲ လက္ ကာျပခဲ့သည္။ သတင္းသမားမ်ား ကို ဗိုလ္မွဴးျမတ္ေမာ္ေအာင္ကဦးေဆာင္ဖမ္းဆီးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ ဟု ဖမ္းဆီးခံသတင္းေထာက္မ်ား က ေျပာသည္။

(TNLA) က ၎တုိ႔ထံ လာ ေရာက္သတင္းယူသည့္ သတင္းေထာက္မ်ားအား အျပန္လမ္းတြင္ တပ္မေတာ္မွ ဖမ္းဆီးခဲ့ျခင္းကို ကန္႔ကြက္႐ႈတ္ခ်ေၾကာင္း ဇြန္လ၂၇ ရက္စြဲျဖင့္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာ ခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ဖမ္းဆီးျခင္းသည္ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ အျမန္ဆံုးလြတ္ေျမာက္ရန္ သတင္းမီဒီယာအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက ဝိုင္းဝန္းႀကိဳးစားေပးရန္ တိုက္တြန္းေၾကာင္း ယင္းထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။

မတရားအသင္းအက္ဥပေဒ သည္ ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရက မတရားအသင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ထား သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္း ကို လက္နက္ေထာက္ပံ့ျခင္း၊ စားနပ္ရိကၡာေထာက္ပံ့ျခင္းႏွင့္ တပ္သားအင္အားစုေဆာင္းေပး ျခင္း စသည့္ဆက္သြယ္ကူညီသူကို အျပစ္ေပးအေရးယူႏုိင္ေၾကာင္း ျပ႒ာန္းထားၿပီး မတရားအသင္း အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၁၇(၁)ကို က်ဴး လြန္ေၾကာင္း ျပစ္မႈထင္ရွားလွ်င္ ၂ ႏွစ္ထက္မနည္းေသာ၊ သံုးႏွစ္ထက္မပိုေသာ ေထာင္ဒဏ္ႏွင့္အ တူ ေငြဒဏ္ခ်မွတ္ႏိုင္ေၾကာင္း ျပ႒ာန္းထားသည္။

သတင္းစာပညာအရ သတင္းေထာက္မ်ားသည္ သတင္းရင္း ျမစ္မ်ားကို ထိေတြ႕ဆက္ဆံရန္လို အပ္ၿပီး တပ္မေတာ္ႏွင့္ တုိက္ပြဲျဖစ္ ပြားေနသည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ထံ သြားေရာက္၍ ဖမ္းဆီးသည္ဆုိ ျခင္းသည္ မျဖစ္သင့္ေၾကာင္းျမန္မာဂ်ာနယ္လစ္ကြန္ရက္၏ အ တြင္းေရးမွဴး၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီအဖြဲ႕ဝင္လည္း ျဖစ္သူ ဦးေဇယ်ာလိႈင္က ေျပာ သည္။

‘‘သတင္းစာဆရာေတြက သတင္းစာက်င့္ဝတ္အရ၊ သတင္း စာဆရာတစ္ေယာက္ရဲ႕ ပေရာ္ ဖက္ရွင္နယ္အရ သူ႔သတင္းရင္း ျမစ္ရွိတဲ့ေနရာကို သြားတယ္။ သတင္းေထာက္လွမ္းေမးျမန္း တယ္။ ျပည္သူလူထုကို တင္ျပ တယ္။ အဲဒီအလုပ္ကို ေဆာင္ရြက္ တယ္။ အဲဒီလိုေဆာင္ရြက္တဲ့အ ေပၚမွာ ဒီအဖြဲ႕အစည္းကေတာ့ ဥပေဒအရ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ မတရားအသင္းဆုိၿပီး အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ၿပီး ဖမ္းဆီးတာကေတာ့ မျဖစ္ သင့္ဘူးလို႔ ကြၽန္ေတာ္ျမင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလံုးမွာ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနတယ္၊ ဘယ္ေနရာ မွာ ဘာေတြျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ အားလံုးသိဖုိ႔လိုတယ္။ အဲဒီလိုသိ ႏုိင္ဖို႔အတြက္ သတင္းစာဆရာ ေတြရဲ႕ တာဝန္ျဖစ္တယ္။ အခုလို ဖမ္းတာကေတာ့ စဖမ္းကတည္း ကိုက မျဖစ္သင့္တဲ့ကိစၥလုိ႔ ျမင္ပါ တယ္’’ဟု ဦးေဇယ်ာလိႈင္က ေျပာ သည္။

တပ္မေတာ္က သတင္း ေထာက္သံုးဦးကို မတရားအသင္း ဆက္သြယ္သည္ဟုဆိုကာ ဖမ္း ဆီးတရားစြဲဆိုျခင္းသည္ TNLA အပါအဝင္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားေနသည့္ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ပတ္ သက္သည့္ သတင္းေဖာ္ျပေနျခင္း မ်ားကို မႀကိဳက္ႏွစ္သက္ေၾကာင္း သတိေပးျခင္းျဖစ္ႏုိင္သည္ဟု ဧရာဝတီသတင္းဌာန အဂၤလိပ္ပိုင္း အယ္ဒီတာ ဦးေက်ာ္စြာမိုးက ေျပာ သည္။

‘‘ဒီလိုကိစၥမ်ိဳးေတြကို Report လုပ္တယ္။ Cover လုပ္တယ္ဆုိ ရင္ သတိထားၾကဆိုတဲ့ Message။သတင္းစကားေပါ့ဗ်။ ဒါေတြကို ေပးတယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ေတာ့ ခံစားရတယ္။ သေဘာက ဒီနယ္ဘက္ေတြကိုသြားၿပီးေတာ့ တိုက္ပြဲသတင္းေတြ၊ ပဋိပကၡ သတင္းေတြကို ေရးေနခဲ့ၾကတာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေလး၊ ငါး၊ ေျခာက္ႏွစ္ ေတာက္ေလွ်ာက္ပဲေရးခဲ့ၾကတာ။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ ဒီသံုးေယာက္ကို အဖမ္းျပလိုက္တာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ က်န္တဲ့သူေတြအတြက္ကို ပါ သတိေပးတဲ့ Message လုိ႔ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ကေတာ့ ယူဆတယ္။တကယ္လို႔သာ ၁၇(၁)နဲ႔ဖမ္းရင္သတင္းေထာက္ေတြ အမ်ားႀကီးအဖမ္းခံရမယ္’’ဟု ဦးေက်ာ္စြာမိုးက မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။

တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားသို႔ သြားေရာက္သတင္းရယူသည့္ သတင္းသမားမ်ားကုိ ဖမ္းဆီး တရားစြဲဆုိလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ျပည္ တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းျဖစ္စဥ္အေပၚ ႐ိုက္ ခတ္မႈမ်ားရွိေစႏိုင္သလို ျပည္တြင္း သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္မႈအေပၚ တြင္လည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ လာသည္ဟု သတင္းစာဆရာမ်ား က ေျပာသည္။

‘‘တကယ့္အစစ္အမွန္ကို မရႏုိင္ရင္၊ သတင္းအခ်က္အလက္ မွန္ကိုမရရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ အတြက္ နားလည္မႈရဖို႔ ပိုခက္ခဲေစ ႏုိင္တယ္။ Peace Process ဆုိ တာက နဂိုကတည္းက ႐ႈပ္ေထြး ၿပီး နက္နဲတဲ့အတြက္ သတင္းအ ခ်က္အလက္မွန္ေတြမရရင္ နား လည္မႈ၊ ယံုၾကည္မႈေတြ ေလွ်ာ့ သြားေစႏုိင္တယ္။ အဲဒါဆုိရင္ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ မေကာင္းဘူးေပါ့’’ဟု ဦးေက်ာ္စြာမိုးက ဆက္လက္ေျပာသည္။

တပ္မေတာ္က သတင္း ေထာက္မ်ားကို မတရားအသင္း ဥပေဒျဖင့္ ဖမ္းဆီးအမႈဖြင့္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ျပည္တြင္းသတင္းမီဒီ ယာမ်ားတြင္ TNLA ႏွင့္ပတ္သက္ သည့္ သတင္းေဖာ္ျပမႈမ်ား၊ TNLA ႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္၍ သတင္းရယူေနမႈ မ်ား သိသိသာသာေလွ်ာ့နည္းသြား သည္ဟု ျမန္မာႏုိင္ငံ သတင္းမီဒီ ယာေကာင္စီအဖြဲ႕ဝင္ ဦးျမင့္ေက်ာ္ က ေျပာသည္။

‘‘အပစ္ရပ္လက္မွတ္မထိုး ထားတဲ့ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြဆီကို သြား ဖို႔ဆုိတာေတာ့ အားလံုးလည္း တြန္႔သြားၿပီ။ အဲဒါက အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈပဲလို႔ ျမင္တယ္’’ဟု ဦးျမင့္ ေက်ာ္က ဆုိသည္။

လက္ရွိတြင္ သီေပါအက်ဥ္း ေထာင္အတြင္း ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ခံထားရၿပီး မတရားအသင္းဥပေဒ ျဖင့္ အမႈရင္ဆုိင္ေနရသည့္ သတင္းသမားမ်ားအတြက္ အာမခံရရန္ ႏွစ္ႀကိမ္တုိင္တိုင္ ေလွ်ာက္ ထားခဲ့ေသာ္လည္း သီေပါၿမိဳ႕နယ္ တရားသူႀကီးက ပယ္ခ်ထားၿပီး တတိယအႀကိမ္ အာမခံကို ဩဂုတ္၂၅ ရက္က ေလွ်ာက္ထားခဲ့ကာ   စက္တင္ဘာ ၁ ရက္တြင္ ေပး၊မေပး ဆုံးျဖတ္မည္ျဖစ္သည္။ အဆုိပါအမႈကို အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔တုိင္းတြင္ ႐ံုးခ်ိန္းစစ္ေဆးလ်က္ရွိသည္။

လက္ရွိတြင္ တရားလိုျပ သက္ေသကိုးဦးအနက္ ႏွစ္ဦးကုိ စစ္ေဆးၿပီးစီးေနၿပီး အမႈကို အျမန္ဆံုးႏွင့္ အမွန္ကန္ဆံုးျဖစ္ေအာင္ စစ္ေဆးေနသည္ဟု သီေပါၿမိဳ႕နယ္ တရားသူႀကီးက ေျပာသည္။

TNLA က ျပဳလုပ္သည့္ မူး ယစ္ေဆးဝါးမီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီးပြဲမွအ ျပန္ ဖမ္းဆီးခံထားရသူမ်ားတြင္ သတင္းသမားသံုးဦးႏွင့္အတူ ကား သမားႏွစ္ဦးႏွင့္ တီးဝိုင္းဆရာတစ္ ဦးတုိ႔လည္း ပါဝင္သည္။ အသက္ (၃၀) ဝန္းက်င္အရြယ္ တီးဝိုင္း ဆရာ မုိင္းထြန္းေအး၏ ဖခင္ (၆၀)ေက်ာ္အရြယ္ ဦးေမာင္ေဌးက မိသားစုတြင္ အဓိကအားကိုးေနရသည့္ သားျဖစ္သူ ဖမ္းဆီးခံထားရ ၍ အားကိုးမရွိေတာ့ဘဲ မိသားစုစားဝတ္ေနေရး အခက္ေတြ႕ေနရသည္ ဟု ရင္ဖြင့္သည္။

ဖမ္းဆီးခံသတင္းေထာက္ ကိုလဝီဝမ္က ျပည္သူလူထုမဲေပး ေရြးခ်ယ္မႈျဖင့္ အာဏာရလာသည့္ NLD လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားႏွင့္ NLD အစိုးရအေနျဖင့္ ေခတ္စနစ္ႏွင့္ ကိုက္ညီမႈမရွိေတာ့ သည့္ မတရားအသင္းအက္ဥပေဒ အပါအဝင္ ျပည္သူလူထုအေပၚ ဒုကၡေပးေနသည့္ဥပေဒကို ပယ္ ဖ်က္ေပးေစလိုသည္ဟု ေျပာ သည္။

‘‘NLD အစိုးရ၊ ျပည္သူေတြ က မဲေပးၿပီးေတာ့ တက္လာတဲ့ အစိုးရက ဒီဟာကို ေရွ႕ဆက္ဘယ္ လိုလုပ္ၾကမလဲ စဥ္းစားေပးၾကပါ။ ျပည္သူေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ ဒုကၡေရာက္ေနၾကၿပီ။ ဒီဥပေဒတစ္ ခုေၾကာင့္ ဒါကို ျပင္မလား၊ ဖ်က္ မလား ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ၾကားခ်င္ တယ္’’ဟု ကုိလဝီဝမ္က တရား႐ံုး အခ်ဳပ္ခန္းအတြင္းမွ ေျပာသည္။

ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံထားရ၍ ခက္ခဲသည့္ေန႔ရက္မ်ားကို ျဖတ္ သန္းေနရေသာ္လည္း အခ်င္းခ်င္း အားေပးကာ အေကာင္းဆံုးရင္ ဆုိင္ေနသည္ဟု သီေပါအက်ဥ္း ေထာင္တြင္ ထိန္းသိမ္းခံထားရ သည့္ သတင္းေထာက္သံုးဦးက ေျပာသည္။ သူတုိ႔ဖမ္းဆီးခံရမႈအ ေပၚ အေၾကာင္းျပဳကာ ေကာင္းမြန္ သည့္စနစ္တစ္ခုသို႔ ေျပာင္းလဲ သြားေစလိုသည္ဟု ဒီဗီဘီသတင္း ဌာနမွ ဦးေအးႏုိင္က သူ၏ေမွ်ာ္ လင့္ခ်က္ကို ေျပာသည္။

‘‘ကြၽန္ေတာ့္လို Conflict Reporter ေတြ၊ အဓိက႐ုဏ္း သတင္းေတြကို ေရးေနတဲ့သတင္း ေထာက္ေတြကို ေျပာခ်င္တယ္။ မေၾကာက္ပါနဲ႔’’ဟု ကိုလဝီဝမ္က ေျပာသည္။

Credit - 7Daydaily